An Nam Cộng Sản Đảng ra đời trong hoàn cảnh giai cấp công nhân Việt Nam đã giác ngộ cách mạng cao độ, họ cần có một chính đảng tiên phong của mình lãnh đạo để đưa cuộc cách mạng của dân tộc và giai cấp tiến lên.

  Năm 1929, Việt Nam Cách Mạng Thanh Niên đã hoàn thành sứ mạng lịch sử là chuẩn bị các điều kiện để cho ra đời một Đảng Cộng Sản ở Việt Nam. Từ ngày 1 đến ngày 9 tháng 5 năm 1929, Đại hội lần thứ nhất của Thanh Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội đã diễn ra tại Hồng Kông. Sau Đại hội, đoàn đại biểu thanh niên Nam Kỳ về Sài Gòn, bắt tay ngay vào việc cải tổ “Việt Nam Thanh Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội” chuẩn bị cho việc thành lập Đảng Cộng Sản. Khi nhận được thư của Tổng bộ từ Hong Kong gửi về đồng ý việc thành lập Đảng Cộng Sản, Châu Văn Liêm đã gặp gỡ, trao đổi và họp bàn với Đông Dương cộng sản Đảng để thống nhất tổ chức, nhưng kế hoạch không thành công. Châu Văn Liêm cùng một số thành viên Kỳ Bộ Nam Kỳ tổ chức họp tại nhà riêng của đồng chí ở đường Hamelin (nay là đường Lê Thị Hồng Gấm) quyết định chọn những người ưu tú trong tổ chức thanh niên ở Nam Kỳ để thành lập An Nam Cộng Sản Đảng.

  Cuối tháng 9 đầu tháng 10 năm 1929, Hồ Tùng Mậu, Lê Hồng Sơn, Lê Duy Điếm, Châu Văn Liêm và một số thành viên đang ở Trung Quốc, tất cả khoảng 20 người, đã thành lập chi bộ An Nam Cộng Sản Đảng. Sau đó, Châu Văn Liêm đã triệu tập hội nghị gồm các đại biểu đã chọn lọc ở các tỉnh Nam Kỳ để thành lập An Nam Cộng Sản Đảng. Hội nghị được tổ chức tại phòng số 2 của “Phong Cảnh khách lầu”, tọa lạc tại góc đường Bonard – Philippini (nay là góc đường Lê Lợi – Nguyễn Trung Trực) khu sầm uất của trung tâm thành phố Sài Gòn, nơi khách vãng lai ra vào thường xuyên. Các đại biểu dự hội nghị đều trở thành đảng viên và được giao nhiệm vụ chọn người phát triển Đảng và thành lập các chi bộ theo hệ thống An Nam Cộng Sản Đảng.

  Tháng 11 năm 1929, Ban Chấp hành Trung ương lâm thời của An Nam Cộng Sản Đảng được thành lập tại Sài Gòn, do Châu Văn Liêm làm bí thư. Ngày 3 tháng 2 năm 1930, Châu Văn Liêm và Nguyễn Thiệu thay mặt An Nam Cộng Sản Đảng sang Hong Kong dự hội nghị do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc chủ trì. Hội nghị quyết định hợp nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng Sản Việt Nam.

Đồng chí Châu Văn Liêm

  Tuy chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, An Nam Cộng Sản Đảng đã lập được Tổng Công Hội Nam Kỳ bao gồm nhiều công hội xí nghiệp, công hội thợ thủ công…tuyên truyền chủ nghĩa Mác – Lênin trong công nhân, nông dân và lãnh đạo nhiều cuộc đấu tranh ở Nam Kỳ. Sự ra đời của An Nam Cộng Sản Đảng đóng vai trò tích cực cho sự hợp nhất một Đảng lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi cuối cùng.
Địa điểm diễn ra Đại hội thành lập An Nam Cộng Sản Đảng được Bộ Văn hóa xếp hạng là di tích lịch sử theo quyết định số 1288 – VH/QĐ ngày 16 tháng 11 năm 1988.